تاریخ 16 آبان 1402
پارکینسون یک بیماری پیش‌رونده مغزی است. به دلیل مرگ برخی از سلول‌های عصبی در مغز، ترشح دوپامین که یک ماده شیمیایی در مغز است در افراد مبتلا به پارکینسون کم می‌شود. بدون دوپامین حرکت این افراد آهسته شده و انجام کارها برای آنها زمان بیشتری می‌برد. فقدان سلول‌های عصبی در مغز باعث به وجود آمدن علائم پارکینسون می‌شود. در حال حاضر درمانی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد و هنوز ما نمی‌دانیم که چرا افراد به این بیماری مبتلا می‌شوند. پارکینسون به طور مستقیم باعث مرگ افراد نمی‌شود اما علائم آن به مرور زمان بدتر می‌شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر یا رزرو نوبت در کلینیک امید میتوانید با شماره 09128444990 تماس حاصل نمایید.
دلایل ابتلا به بیماری پارکینسون
سلول‌های عصبی مغز از ماده شیمیایی به نام دوپامین برای کنترل حرکت عضلات استفاده می‌کنند. در صورت ابتلا به بیماری پارکینسون، سلول‌های مغزی تولیدکننده دوپامین به تدریج می‌میرند. بدون دوپامین، سلول‌هایی که حرکات را کنترل می‌کنند نمی‌توانند پیام‌ها را به عضلات ارسال کنند و به همین دلیل کنترل عضلات دشوار می‌شود. به تدریج و به مرور زمان این آسیب‌دیدگی تشدید می‌شود. هیچ کس هنوز دلیل از بین رفتن این سلول‌های را نمی‌داند.
بیماری پارکینسون در اغلب مواقع پس از 50 سالگی به وجود می‌آید. این بیماری یکی از شایع‌ترین مشکلات دستگاه عصبی در افراد مسن است.
به نظر می‌رسد این بیماری در مردان بیش از زنان دیده می‌شود اگر چه زنان هم به این بیماری مبتلا می‌شوند. بیماری پارکینسون در برخی از موارد ارثی است.
این بیماری ممکن است در افراد جوان هم اتفاق بیفتد که غالباً به دلیل مسائل ژنتیکی است. ابتلا به بیماری پارکینسون در کودکان نادر است.
علائم
علائم در مراحل اولیه بیماری، خفیف است. برای مثال ممکن است شما لرزش خفیف یا احساس گرفتگی در یکی از پاهای خود داشته باشید. علائم بیماری پارکینسون ممکن است یک یا دو طرف بدن را در برگیرد. علائم عمومی این بیماری عبارتند از:
- مشکلات تعادلی و اختلال در هنگام راه رفتن
- گرفتگی و خشکی عضلات
- درد در عضلات
- پایین بودن فشار خون در هنگامی که ایستاده‌اید
- وضعیت بدنی خمیده
- یبوست
- تعریق و ناتوانی در کنترل دمای بدن
- پلک زدن آهسته
- اختلال در بلع
- سرازیر شدن آب دهان
- تکلم آرام با صدای یکنواخت
- بی‌احساس شدن چهره (مانند این که از ماسک استفاده می‌کنید)
مشکلات حرکتی عبارتند از:
- دشوار بودن شروع حرکت مانند سخت بودن شروع پیاده‌روی یا بلند شدن از صندلی
- اختلال در ادامه حرکت
- حرکات آهسته
- ناتوانی در انجام حرکات کوچک دست (دست‌نوشته‌ها ریز شده و به سختی قابل‌خواندن می‌شود)
- مشکل در هنگام غذا خوردن
علائم لرزشی عبارتند از:
- معمولاً زمانی که اندام بدون حرکت هستند لرزش ایجاد می‌شود که به آن لرزش در حال استراحت گفته می‌شود
- لرزش در هنگامی که دست یا پا در حالت کشیده است ایجاد می‌شود.
- زمانی که حرکت می‌کنید لرزش از بین می‌رود
- ممکن است در هنگام خستگی، هیجان‌زدگی و استرس لرزش تشدید شود
- ممکن است باعث شود که شما انگشتان دست و شصت خود را به هم بمالید بدون این که دلیلی داشته باشد (به این لرزش پیل رولینگ گفته می‌شود)
- در نهایت می‌تواند لرزش در سر، لب‌ها، زبان و پاها ایجاد می‌شود
برخی دیگر از علائم عبارتند از:
- اضطراب و استرس و تنش‌های روانی
- گیجی و منگی
- دمانس
- افسردگی
- غش
- از دست دادن حافظه
پارکینسون چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص بیماری پارکینسون بر اساس تاریخچه بیماری و معاینات مغز و اعصاب انجام می‌شود و هیچ تست آزمایشگاهی یا آزمایش خونی خاصی برای تشخیص آن وجود ندارد. در مراحل اولیه، تشخیص پارکینسون ممکن است دشوار باشد زیرا علائم آن ممکن است به عنوان نتیجه طبیعی روند پیری تلقی شوند. همچنین، ام آر آی یا سی تی اسکان مغزی نیز نمی‌توانند در تشخیص بیماری پارکینسون مورد استفاده قرار بگیرند. به دلیل وجود بیماری‌های دیگر با ویژگی‌های مشابه، تشخیص صحیح بیماری پارکینسون بسیار حائز اهمیت است زیرا اقدامات درمانی متفاوتی را ممکن می‌سازد. با استفاده از داروها، بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون قادرند تا سال‌ها به زندگی فعال خود ادامه دهند.
بیماری پارکینسون چگونه درمان می‌شود؟
داروها
سه نوع دارو برای درمان پارکینسون وجود دارد. اولین گروه شامل داروهایی می‌شود که دوپامین را در مغز افزایش می‌دهند. متداول‌ترین آنها لوودوپا (با مخفف ال-دوپا) است. داروهای دیگر جایگزین‌های دوپامین بوده یا از بین رفتن دوپامین را کاهش می‌دهند. دومین گروه از داروها، برخی علائم حرکتی ناشی از پارکینسون مانند لرزش را کاهش می‌دهند. سومین گروه از داروها، علائم غیر حرکتی مانند افسردگی را کاهش می‌دهند.
لوودوپا. آل – دوپا اساس و بنیان داروهای درمان پارکینسون است. این دارو باعث می‌شود که دوپامین در مغز دوباره ترشح شود و لرزش و علائم حرکتی دیگر پارکینسون کاهش یابد. این دارو معمولاً با کندی و سختی حرکت مقابله می‌کند اما مشکلات تعادلی را نمی‌تواند درمان کند. آل – دوپا معمولاً با داروی کربی دوپا برای کاهش حالت تهوع، استفراغ و عوارض جانبی دیگر مصرف می‌شود. با این که علائم بهبودی پس از مصرف آل – دوپا چشمگیر است اما بیماران به صورت تدریجی مقادیر مصرف این دارو را افزایش می‌دهند تا بتوانند حداکثر استفاده را از مزایای آن بکنند. علاوه بر آل – دوپا – کربی دوپا، برخی دیگر از داروهای پارکینسون عبارتند از:
آگونیست های دوپامین. این داروها شامل اپومورفین، پرامیپکزول، روپینیرول و روتیگوتین می‌شود. این‌ها جایگزین دوپامین در مغز بوده و می‌تواند به تنهایی یا همراه با آل – دوپا مصرف شوند.
مسدودکننده‌های مونوآمین B. این داروها باعث تجمع دوپامین در سلول‌های عصبی شده و علائم پارکینسون را کاهش می‌دهد. این داروها شامل سلگیلین (که به آن دپرنیل هم گفته می‌شود) و راساگیلین است.
مسدودکننده‌ها کاتکول او متیل. این داروها اثرات آل – دوپا را در کاهش از بین رفتن دوپامین افزایش می‌دهند. این داروها شامل انتاکاپون و توکاپون است.
آمانتادین. یک داروی ضدویروسی است که به کاهش علائم و دیسکینزی کمک می‌کند. این دارو غالباً در مراحل ابتدایی پارکینسون به کار برده می‌شود.
آنتی کولینرژیک. این داروها شامل‌تری اکسیفنیدیل، بنزتروپین و اتوپروپازین است. این داروها برای درمان لرزش بسیار مؤثر هستند.
دارو برای علائم غیر حرکتی. پزشکان برخی دیگر از داروها را برای درمان علائم غیر حرکتی پارکینسون مانند افسردگی و اضطراب تجویز می‌کنند.
عمل جراحی
قبل از آل – دوپا، برای کاهش علائم پارکینسون از عمل‌های جراحی استفاده می‌شد. امروزه، تحریک مغزی عمیق یک درمان جراحی متداول است.
تحریک عمیق مغز: در تحریک عمیق مغز، یک الکترود با کمک عمل جراحی در قسمتی از مغز کاشته می‌شود. این الکترود مغز را برای انسداد علائم حرکتی پارکینسون تحریک می‌کند. افرادی که در ابتدا به آل – دوپا واکنش مثبت نشان می‌دهند به تحریک عمیق مغز نیز واکنش نشان می‌دهند. در حالی که این روش برای درمان پارکینسون و عملکردهای حرکتی بسیار مؤثر است اما معمولاً بر اختلالات گفتاری، جمود حرکتی، اختلالات تعادلی، اضطراب، افسردگی و جنون و زوال عقل تأثیری ندارد.
علاوه بر این، تحریک عمیق مغز نمی‌تواند از پیشرفت بیماری پارکینسون جلوگیری کند و برخی از مشکلات فرعی به تدریج بازگشت پیدا می‌کنند. این روش عموماً برای افرادی که با مشکلاتی مانند کاهش حافظه، توهم، افسردگی شدید یا واکنش ضعیف نسبت به داروهای آل – دوپا دارند، مناسب نیست. همچنین، مانند سایر جراحی‌های مغزی، عوارضی همچون سکته مغزی و خونریزی مغزی پس از عمل ممکن است رخ دهد. عفونت نیز به ندرت ممکن است در محل تحریک عمیق مغز ایجاد شود.
مطالعات برای پیشرفت تحریک عمیق مغزی و تکنولوژی آن، انتخاب بهترین قسمت مغز برای تحریک و اثرات بلند مدت ادامه دارد.
سبک زندگی
برخی تغییرات در سبک زندگی ممکن است به مقابله با بیماری پارکینسون کمک کند:
- با خوردن غذاهای مغذی و عدم استعمال دخانیات سالم بمانید
- اگر دچار اختلال بلع هستید تغییراتی در آنچه می‌خورید و میاشامید ایجاد کنید
- از گفتار درمانی برای کمک به اصلاح تغییرات ایجاد شده در بلع و تکلم خود کمک بگیرید
- وقتی که حال شما خوب است تا آنجا که میتوانید فعال باشید. زمانی که انرژی شما تحلیل می‌رود بیش از اندازه فعالیت نکنید
- در صورت نیاز در طول روز استراحت کرده و از استرس دوری کنید
- از فیزیوتراپی و درمان‌های شغلی برای کمک به حفظ استقلال و کاهش خطر زمین خوردن‌های احتمالی استفاده کنید
- از نرده در خانه خود استفاده کرده تا از زمین خوردن پیشگیری کنید. نرده‌ها را در حمام و در راه پله کار بگذارید
- در صورت نیاز از وسایل کمکی استفاده کنید تا حرکت کردن برای شما راحت‌تر شود. این ابزارها شامل ظرف خاص برای غذا خوردن، ویلچر، وسایل کمک برای بلند شدن از رختخواب، صندلی حمام و واکر استفاده کنید.
- خود و خانواده از یک مددکار اجتماعی یا مشاورهای دیگر برای مقابله با این اختلالات کمک بگیرید. این خدمات می‌تواند از بیرون به شما کمک کند مانند غذا خوردن روی ویلچر.
توانبخشی و درمان‌های حمایتی
- تمرینات ورزشی تقویتی، کششی و انعطاف‌پذیری
- فعالیت‌های فیتنس هوازی
- روش‌های بهبود حرکتی: پیاده‌روی، جمود، بلند شدن از روی صندلی، کاهش احتمال زمین خوردن
- روش‌های بهبود فعالیت‌های خود مراقبتی
- دست خط
- مدیریت استرس
- آموزش راهبردهای شناختی
- گفتار درمانی در بلع، کنترل نرخ تنفس و آواسازی
- رژیم غذایی: یک رژیم غذایی نرمال و سالم می‌تواند باعث خوب شدن حال فرد مبتلا به پارکینسون شده همان گونه که برای هر فرد دیگری نیز مؤثر است.
