تاریخ 14 آبان 1402
زمانی که کودکان به سن مدرسه رفتن می‌رسند، بیشتر آنها سردردهایی را تجربه می‌کنند. خوشبختانه کمتر از 5 در صد از این سر دردها به دلیل وجود بیماری‌های خطرناک یا مشکلات جدی مانند تومور، ضربه یا آبسه مغزی است.
بسیاری از این سر دردها از سر دردهای تنشی است که به دلیل وجود استرس‌های خوب یا بد، مشکلات مرتبط با خواب یا در برخی از موارد عوامل غذایی یا محیطی ایجاد می‌شوند. حدود 5 درصد از سر دردهای عودکننده هم میگرن تشخیص داده می‌شوند.
سر درد در کودکان یک بیماری شایع بوده که می‌تواند به دلایل مختلفی به وجود بیاید. اگر این سر درد بهبود نیافت باید حتماً به یک متخصص (نورولوژیست) مراجعه کنید. متخصص، علائم و نشانه‌ها را بررسی کرده و آزمایش‌های تکمیلی مانند ام آر آی، سی تی اسکن و… را به کار گرفته تا وجود بیماری‌ها و مسائل جدی را رد کرد و یک برنامه درمانی مناسب ارائه نماید.
در صورت تمایل به دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص سر درد در کودکان، علائم و نشانه‌های سر درد و درمان و پیشگیری آن می‌توانید با شماره 02188898441 – 09128444990 با ما تماس حاصل نمایید.
شناسایی علل و محرک‌ها
استرس، اضطراب، افسردگی، تغییر در الگوی خواب، صدای بلند یا مصرف برخی از غذاها می‌توانند عواملی باشند که سردرد را به وجود می‌آورند. فعالیت‌های بدنی شدید و بیش‌ازحد یا قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به میزان زیاد ممکن است در کودکان منجر به سردرد شوند. همچنین، به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از قاعدگی، دختران نیز ممکن است درگیر سردرد شوند. برخی بیماری‌ها مانند سینوزیت (التهاب سینوس‌ها) و عفونت‌های گلو و گوش نیز می‌توانند در کودکان سردرد ایجاد کنند.
استرس، خوب یا بد
استرس یک محرک اصلی ایجادکننده سر درد برای بیشتر مردم است. اگر استرس باعث ایجاد سر درد در شما یا کودکتان نباشد خوب نیست.
غذا خوردن منظم
غذا خوردن منظم در روز می‌تواند برای کسانی که زمان زیادی بین غذا خوردن آنها فاصله می‌افتد و از سر درد رنج می‌برند مفید باشد. معمولاً به دلیل کمبود زمان یا نداشتن احساس گرسنگی از خوردن صبحانه چشم‌پوشی می‌شود.
کافئین
مقدار کمی کافئین معمولاً ضرری ندارد اما بهتر است همیشه مصرف کافئین را در حداقل نگه داشت. مصرف مقادیر زیاد کافئین در روز می‌تواند باعث ایجاد سر دردهای برگشتی شود.
غذا
غذاها و افزودنی‌های خاص ممکن است تحریک‌کننده سر درد یا میگرن در برخی از افراد مبتلا به سر درد یا میگرن باشند: پنیر مانده، گوشت، سوسیس هات داگ حاوی نیترات، شکلات، ماست و…
خواب
خواب ناکافی می‌تواند محرک قوی برای ایجاد سر درد باشد. ما نمی‌توانیم درک کنیم که خواب کافی و منظم تا چه حد می‌تواند مهم باشد. خواب زیاد هم می‌تواند عاملی برای ایجاد سر درد باشد که یکی از دلایل شایع سر دردهای آخر هفته‌ای است.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی می‌تواند باعث ایجاد سر درد یا میگرن با عودهای مکرر در سر دردهای میگرنی شود. همچنین سر درد یکی از عوارض جانبی شایع مصرف قرص‌های ضدبارداری است.
وزن سالم
متأسفانه یک‌سوم کودکان و نوجوانان به اضافه‌وزن یا چاقی دچار هستند. بسیاری از بیماری‌ها مانند سر دردهای مکرر و شدید با اضافه‌وزن و چاقی رابطه مستقیم دارند.
علائم و نشانه‌ها
سر درد در کودکان می‌تواند از 30 دقیقه تا 48 ساعت طول بکشد اما معمولاً کمتر از چهار ساعت می‌شود. برخی از کودکان هم به سر دردهای 10 تا 20 دقیقه‌ای مبتلا می‌شوند. غالباً سر دردهای با علائم زیر همراه هستند:
- سرد شدن اندام
- حالت تهوع
- بی‌اشتهایی
- استفراغ
- اسهال
- ادرار زیاد
- یبوست
- سرگیجه
- لرز
- تعریق مفرط
- بیحسی در دست و پا
- فتوفوبیا (حساسیت به نور یا نورگریزی)
- فونوفوبیا (حساسیت به صدا یا صدا گریزی)
- اوسموفوبیا (حساسیت به بو)
- اختلالات حافظه
- گیجی
تشخیص
- از کودکان خواسته می‌شود که احساس خود را در هنگام بروز سر درد توصیف کنند (برای مثال ضربان، تپش، فشار، فشردن، درد، سوزش در هنگام سر درد یا دردهای تیز و مبهم)
- از آنها در مورد محل سر درد، زمان بروز، شدت و زمان‌های تکرار درد (برای مثال ضربه خوردن یا زمین خوردن)، استمرار درد و این که آیا سر دردهای میگرنی هم دارند یا نه نیز سؤالاتی می‌شود
- سایر شواهد تاریخی معمول برای تأیید تشخیص سر دردهای میگرنی ماندد حساسیت به صدا یا نور، حساسیت به لمس در ناحیه سر (معمولاً در قسمتی از سر که درد شدیدتر است) و تمایل شدید به دراز کشیدن یا خواب نیز مورد ملاحظه قرار می‌گیرد.
همچنین پزشک علائم و نشانه‌های بیماری‌هایی که ممکن است باعث ایجاد سر درد شوند را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد:
آزمایش‌های نورولوژیکی (مانند شیمی خون و ادرار، سی تی اسکن، ام آر آی، عکس‌برداری از سینوس‌ها به وسیله اشعه ایکس، معاینه چشم و اسپینال تپ) که برای رد وجود بیماری‌های مغزی یا عصبی زیر که می‌توانند به عنوان عامل ایجادکننده سر درد در نظر گرفته شوند انجام می‌شود:
- تومور
- آبسه مغزی (یک عفونت در مغز)
- خونریزی مغزی
- مننژیت‌های ویروسی یا باکتریایی (یک عفونت یا التهاب در غشایی که مغز و نخاع را احاطه کرده است)
- پسودوتومورسربری (افزایش فشار داخل جمجمه)
- هیدروسفالیت (تجمع غیرعادی مایعات در مغز)
- انسفالیت مغز (التهاب و تورم مغز)
- لختگی خون
- ضربه به سر
- انسداد یا بیماری‌های سینوسی
- اختلال عروق خونی
- آسیب‌دیدگی‌ها و جراحات
- آنوریسم مغزی
درمان
متداول‌ترین شیوه درمانی سر درد دارو درمانی است. درمان‌های جراحی برای برخی از سر دردها فقط در زمانی انجام می‌شود که کلیه درمان‌های دارویی مؤثر واقع نشوند. روش‌های درمانی که برای درمان سر درد به کار برده می‌شوند و اخیراً در مقالات مرتبط با سر درد به آنها اشاره شده است عبارتند از:
داروهایی برای درمان سر دردهای تنشی
برای درمان سردرد تنشی داروهای مسکن و ضد درد مانند استامینوفن، آسپیرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن معمولاً مفید هستند اما باید مراقب باشید.
داروهای میگرن
یک نوع دارو که به عنوان تریپتان شناخته می‌شود، به عنوان داروی اصلی در درمان سردردهای میگرنی استفاده می‌شود. این داروها شامل التریپتان (رپلاکس)، ناراتریپتان (آمرج)، ریزاتریپتان (ماگزالت)، ساماتریپتان (ایمیترکس، زکوئتی)، زولمیتریپتان (زومیگ) و سایر داروها هستند. این داروها در قالب قرص، تزریق و پچ‌های پوستی قابل استفاده هستند. آنها به عنوان داروهای بهبوددهنده سردردهای میگرنی معتبر و مؤثر شناخته شده‌اند.
اگر تومور، آنوریسم یا بیماری‌های مادرزادی عروقی دلیل بروز سر درد تشخیص داده شد، متخصص جراحی‌های بسته مغز و اعصاب می‌تواند استفاده از روش‌های درمانی غیرتهاجمی مانند آنژیوپلاستی، تزریق دارو و چسب عروقی، بالون گذاری و استنت. را مورد ملاحظه قرار دهد. م
درمان‌های نورولوژیکی برای درمان سر درد توصیه نمی‌شوند. در برخی موارد، جراحی می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد که خود این عوارض باعث ایجاد سر درد می‌شوند. درمان‌های جراحی که برای درمان برخی از انواع سر درد به کار برده می‌شوند و اخیراً در مقالات مرتبط با سر درد به آنها اشاره شده است عبارتند از:
پیشگیری
شناسایی استرس
همه کودکان متوجه احساس استرس نمی‌شوند. شناسایی نشانه‌هایی مانند خوب نخوابیدن، تمایل نداشتن به غذا خوردن یا بدخویی یا زمان سخت برای جلب‌توجه می‌تواند در کودکان مورد توجه قرار گیرد.
توجه به برنامه‌ریزی‌های زیاد
این مهم است که کودکان فعال بوده و در فعالیت‌هایی که در آن لذت می‌برند مشارکت داشته باشند اما آنها از انجام فعالیت‌های زیاد را دور کنید. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد استرس در کودکان و نوجوانان باشد.
اهداف و انتظارات واقع‌بینانه
افراد مبتلا به میگرن تمایل شدیدی به دستیابی به بهترین‌ها دارند بنابراین فشار زیادی برای کسب موفقیت به خودشان وارد می‌کنند. صحبت کردن در مورد تجربه‌های شکست شخصی با کودکان یا بحث در مورد شکست‌های فرضی برای رهایی از ترس از شکست یا به دست آوردن نتایج ضعیف می‌تواند مفید باشد.
آموزش روش‌های مواجه با زمانی که اوضاع بر وفق مراد نیست
کار کردن با کودک در مورد تفکر مثبت یا تبدیل اهداف و مسئولیت‌های بزرگ به اهداف و مسئولیت‌های کوچک‌تر که بهتر مدیریت می‌شود می‌تواند بسیار مؤثر باشد. به علاوه آموزش روش‌های ریلکسیشن به خصوص برای زمان‌های پراسترس می‌تواند بسیار مفید باشد.
