فیزیوتراپی در درمان بیماری میوپاتی (آسیب و ضعف ماهیچه )

میوپاتی یک اصطلاح رایج برای بیماری عضلانی است که با هرگونه اختلال ماهیچه‌ای و ناهنجاری عصبی عضلانی ارتباطی ندارد و طیف گسترده ای از علل احتمالی ممکن است در آن دخیل باشند. تقریبا تمام انواع میوپاتی در نتیجه تضعیف و آتروفی عضلات اسکلتی- به ویژه آنهایی که در نزدیکی مرکز بدن (همچنین به عنوان عضلات پروگزیمال شناخته می‌شوند) مانند ران و عضلات شانه ایجاد می‌شوند.

علل و انواع میوپاتی‌ها

میوپاتی‌ها را می‌توان به دو گروه اختلالات ارثی و بیماری‌های کسب شده از اجتماع تقسیم کرد. گروه اختلالات ارثی شامل دیستروفی عضلانی، میوپاتی مادرزادی، میوپاتی متابولیک، میوپاتی میتوکندریال، و همچنین میوتونیا و کانلوپاتی‌ها می‌باشد. برعکس، میوپاتی التهابی، غدد درون ریز و توکسیک متعلق به گروه کسب شده از اجتماع است.

میوپاتی ارثی

دیستروفی عضلانی یک گروه ناهمگن از بیماری های ارثی است که بر روی کودکان و بزرگسالان تأثیر می‌گذارد و حداقل 30 ژن متفاوت که در ایجاد بیماری دخیل هستند را شناسایی کرده‌اند. این بیماری‌ها با  اختلال و ضعف عضلانی همراه با سطح بالایی از کراتین کیناز  شناخته می‌شوند(CK) مشخص می شود. این بیماری ها یک الگوی دیستروفی (یعنی الگوی نسبی با نکروز و فیبروز گسترده) و دخالت سیستم عصبی مرکزی را نشان می‌دهد

• میوپاتی‌های مادرزادی نیز یک گروه از بیماری‌های ژنتیکی و بالینی ناهمگن است،  که در اصل بر اساس تغییرات مورفولوژیکی منحصر به فرد در بافت عضله تشخیص داده می‌شود. با این حال، هیچ تغییر نکروتیک یا دژنراتیو در میولوپاتی‌های مادرزادی (در مقایسه با دیستروفی عضلانی) وجود ندارد و سطح CK اغلب طبیعی است. این گروه از میولوپاتی‌ها شامل برخی بیماری‌های حاد ایجاد شده مانند نمالین میوپاتی ( nemaline myopathy)، بیماری هسته مرکزی (central core disease )، میوپاتی میوتوبولار X  ( X-linked myotubular myopathy ) و میوپاتی سنترونوکلئار (centronuclear myopathy )
• میوپاتی متابولیکی شامل یک گروه متنوعی از اختلالات است که به علت نقص در متابولیسم انرژی سلولی، از جمله تجزیه حیاتی اسیدهای چرب و کربوهیدرات که برای تولید آدنوزین تری فسفات (عمدتا از طریق فسفوریلاسیون اکسیداتیو در میتوكندری) ضروری هستند، بوجود می‌آیند. در نتیجه، سه دسته اصلی از میوپاتی‌های متابولیک، نقص اکسیداسیون اسید چرب، بیماری‌های ذخیره گلیکوژن و اختلالات میتوکندریایی به علت اختلال در زنجیره تنفسی است.
• میوپاتی‌های میتوکندریال همچنین گروهی از اختلالات متنوع هستند که به علت اختلال عملکرد اولیه در زنجیره تنفسی میتوکندریایی و در نتیجه بیماری عضلانی ایجاد می‌شود. این گروه بیماری دارای تعداد زیادی فنوتیپ‌های مختلف و علل ژنتیکی است و اغلب با اختلال عملکرد چند سیستم می‌تواند همراه باشد. نمونه‌های معمول از میوپاتی‌های میتوکندریال عبارتند از: سندرم شدید پیرسون ( severe Pearson syndrome )، سندرم کیرنس سیر ( Kearns–Sayre ) و افتالموپلیجیای پیشرونده خارجی ( progressive external ophthalmoplegia )، که می‌تواند خود را در اواخر بزرگسالی نشان دهد.
• نقص ژنتیکی در ژن‌هایی که کانال‌های کلسیم، سدیم، پتاسیم و کلرید را در ماهیچه‌های اسکلتی کد می‌کنند، منجر به فلج های دوره ای، میوتونی‌های غیر دیستروفیک (  nondystrophic myotonias ) و ریانودینوپاتی‌ها ( ryanodinopathies ) می شود. محققان نقش جریان یونی در پاتوژنز کانالوپاتی را روشن کرده‌اند. از این رو این گروه از بیماری‌ها شامل میوتونی مادرزادی، پارامیوتونی مادرزادی (paramyotonia congenita)، فلج دوره ای هایپر و هیپوکالمیک، میتونی موثر از پتاسیم و همچنین سندرم آندرسن تاویل می‌باشد.

میوپاتی‌های بعد از تولد

میوپاتی التهابی ناشناخته علت، یک زیرمجموعه از بیماری‌های خود ایمن بافت همبندی است که به طور اصلی بر روی عضلات تأثیر می‌گذارد و همراه با تعداد زیادی از علائم خارج از عضلات است. با توجه به تفاوت‌های بالینی و ویژگی‌های هیستوپاتولوژیک، این بیماری‌ها به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند: درماتومیوزیت (درماتومیوزیت)، پلیمیوزیت و میوزیت انکلوژن بادی (انکلوژن بادی میوزیت). پاتولوژی عضلات نشان می‌دهد که ویژگی‌های التهابی اگزوداهایی با گسترش متغیر در دسته‌های عضلانی را نشان می‌دهد و سطحی از تغییرات افزایشی CK (کیناز کراتین) و تحریک کننده میوپاتی وجود دارد.

ضعف عضلانی و میوپاتی نیز در بیماری‌های غدد درون ریز یافت می‌شوند. به عنوان مثال، معمولا در اکرومگالی ‌ها به عنوان یک نتیجه از اثر مستقیم هورمون رشد بر عضله این اختلالات دیده می‌شود، و سایر اختلالات متابولیکی نیز (مانند هیپوادرنالیزم، هیپوتیروئیدیسم و یا دیابت) نیز مورد توجه قرار گرفته اند. همچنین بیماری کوشینگ که با تولید بیش از حد هورمون‌ها توسط غده هیپوفیز و آدرنال مشخص می‌شود می‌تواند باعث ایجاد میوپاتی شود.

میوپاتی نیز در میان عوارض بالقوه و سمیت‌های مرتبط با عوامل خاص کاهش دهنده چربی (مثل مهار کننده های 3-هیدروکسی 3-متیل گلوتاریل کوآنزیم A ردوکتاز)، همچنین کورتیکواستروئیدها یا الکل نیز دیده شده است. با این حال، مکانیسم دقیقی از سمیت عضلانی ناشی از استاتین هنوز مشخص نشده است، که با مکانیسم‌های بالقوه ای مانند کاهش در محصولات مسیر تولید مولوونات، تغییرات در بیان ژن مربوط به آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده سلول ها) و استعداد ژنتیکی می‌توانند همراه باشند.

علائم میوپاتی چیست؟

میوپاتی باعث اختلال عملکرد در ماهیچه‌ها به علت التهاب یا بیماری می‌شود و می‌تواند علایم متعددی را ایجاد کند. علائم می‌تواند شدت متفاوتی در افراد مختلف داشته باشد.

ممکن است علائم میوپاتی را به صورت روزانه یا فقط یک بار در ماه تجربه کنید. هر یک از علائم عضلانی که ممکن است شدید باشد شامل موارد زیر است:

• گرفتگی
• درد
• فلج
• سختی
• سفتی
• تورم
• تحلیل عضله (آتروفي)
• ضعف

در برخی موارد، علائم میوپاتی می‌تواند یک بیماری جدی را نشان دهد که باید در شرایط اضطراری بلافاصله ارزیابی شود. در صورتی که شما یا شخصی که از نزدیکان شما است، هرکدام از این علائم جدی را داشت باید هرچه سریع تر به فکر درمان باشد.علائم شامل موارد زیر است:

• مشکل داشتن در بلع غذا
• عضلات دردناک یا گرفتگی در زبان، شانه ها و یا بازوها
• ضعف عضلانی در مچ پا یا کل پاها
• لکنت زبان
• ضعف ناگهانی در یک طرف بدن
• عدم توانایی در بلند کردن انگشتان پا و خود پا

فیزیوتراپی برای میوپاتی

فیزیوتراپی برای کسانی که از میوپاتی رنج می‌برند بسیار مهم است. یکی از ویژگی‌های اصلی این افراد، ضعف عضلانی است. این علائم تنها با درمان فیزیوتراپی می‌تواند بهبود یابد. پزشک شما یک برنامه درمانی خاص را با توجه به نیازهای شما توصیه می‌کند. فیزیوتراپیست شما می‌داند که ضعف عضله چگونه می‌تواند عملکرد طبیعی شما را تحت تاثیر قرار دهد. برای شما مهم است که تمرینات فیزیوتراپی را ادامه دهید تا بتوانید با بهترین کیفیت زندگی خود را ادامه دهید. علائم و مشکلات همراه آن برای هر فرد متفاوت خواهد بود. پزشکان روش درمانی خاص خود را برای مشکلات و علائم شما انجام می‌دهند. برخی از درمان‌هایی که ممکن است داشته باشید عبارتند از:

• افزایش قدرت
• افزایش انعطاف پذیری مفصل
• بهبود انتقال
• آموزش دوباره حرکات
• کاهش درد
• کاهش خطر افتادن
• جلوگیری از کشیدگی عضلات
• حفظ محدوده حرکت
• حفظ حرکت مرتبط با عملکرد روزانه
• الکتروتراپی
• آب درمانی
• برنامه‌های ورزشی
• تکنیک‌های کششی
• ارائه تجهیزات
• در صورت لزوم به سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی ارجاع داده می‌شوید
• مشاوره و راهنمایی

سایر مزایای فیزیوتراپی

بسیار مهم است که شما به دنبال درمان فیزیوتراپی مرتبط با میوپاتی باشید. هنگامی که در حال انجام درمان هستید باید انجام آن را برای حداکثر مدت زمان ممکن حفظ کنید. هنگامی که شما فیزیوتراپی را متوقف می‌کنید، ممکن است منجر به از دست رفتن جنبش شما شود که به سختی قابل بازگشت است.

• فیزیوتراپیست‌ها دارای مهارت‌های کافی و مورد نیاز برای ادامه دادن به درمان شما هستند تا اطمینان حاصل شود که حداکثر مزایا را از فیزیوتراپی خود به دست می‌‍ آورید. فیزیوتراپیست شما با مشکلات ثانویه که ممکن است شما را آزاز دهد آشناست و اهدافی را برای کاهش علائم ثانویه و نیز کار بر روی مشکلات تحرکی اولیه شما تعیین می‌کند.
• فیزیوتراپیست شما می‌تواند از شرایط ویژه و مخصوص علائم شما برای کمک به کاهش آنها استفاده کند. چیزهایی مانند استفاده از الکتروتراپی برای کاهش درد از این قبیل کارها می‌باشد. تمام روش‌های استفاده شده دارای تحقیقات علمی متعدد برای اثبات آن که درمان استفاده شده برای کاهش علائم شما موثر بوده است. فیزیوتراپیست شما با تکنیک‌هایی که هیچ متخصص دیگر نمی تواند انجام دهد، به درمان شما کمک می‌کند.
• فیزیوتراپیست شما متوجه خواهد شد که ممکن است نیاز باشد تا به اندازه کافی متحرک و مستقل باشید. فیزیوتراپیست شما ممکن است به شما برنامه‌های خاص یا تمرینات کششی خاصی ارائه کند که کمک می‌کند انعطاف پذیری مفصل خود را حفظ کنید، قدرت عضلانی و استقلال خود را حفظ کنید.
• فیزیوتراپیست شما تمرینات خاصی را برای کمک به دستیابی به اهداف تحرکی خاص، حتی اگر این اهداف شامل پیاده روی باشد، تعیین می‌کند. اگر این اهداف واقع بینانه باشند، آنها به دنبال کمک به شما برای رسیدن به این هدف هستند.
• درمان ممکن است با بهبود نیروی اصلی شما آغاز شود، اما بعد از آن ممکن است پیشرفت بیشتری داشته باشد مانند راه رفتن با کمک دیگران و یا پیاده روی با عصا و غیره. این به شما کمک خواهد کرد که کمتر به دیگران وابسته شوید و تنها یاد خواهید گرفت که با آن کنار بیایید.
• فیزیوتراپیست شما همچنین ممکن است در راه رفتن شما برای بهبود استقلال خود کار کند. فیزیوتراپیست با شما کار خواهد کرد تا روشهای راه رفتن اصولی برای به حداکثر رساندن ایمنی خود را به شما آموزش دهد، اما شما را مستقل تر از گذشته خواهد کرد.
• در صورت لزوم، فیزیوتراپیست ممکن است برنامه‌های ورزشی خود را همراه با تکنیک های دستی به خانواده یا مراقب شما آموزش دهد تا بتوانید فیزیوتراپی را بین جلسات در خانه نیز ادامه دهید. این موضوع به این دلیل است که فیزیوتراپ شما می‌خواهد از مزایای درمان بیشتری بهره مند شوید.

چه نوع تمرینات تقویت کننده برای این بیماری مفید است؟

از آنجایی که اکثر بیماری‌های میوپاتی با ضعف عضلانی مشخص می‌شوند، تمرینات قدرتی بخش مهمی از ورزش است.

• آموزش قدرت باید با شدت قابل تحملی انجام شود، به ویژه به این دلیل که این نوع ورزش نیاز به قدرت و انرژی زیادی دارد.
• سعی کنید که تمریناتی را انجام دهید که گروه‌های عضلانی اصلی بدن را درگیر می‌کنند و به همان اندازه که احساس راحتی می‌کنید این تمرینات را انجام دهید. تمرینات قدرتی باید با به چالش کشیدن عضله همراه باشد، اما در عین حال دردناک نیز نباشد.
• تمریناتی مانند انعطاف پا، باز کردن، کشیدن و بستن پاها و باسن برای این عضلات مفید است. تمرینات کششی شکمی و تمرینات پلی را می‌توان برای پشت و عضلات آن انجام داد.
• تمرینات قسمت فوقانی بدن، مانند فشار قفسه سینه، چرخش دو طرفه، چرخش شانه‌ها و غیره بر روی عضلات پشت و شانه و سینه مفید هستند.
• شما می‌توانید با یک مجموعه از 10 تا 15 حرکت در هر سری شروع کنید و تا زمانی که احساس قوی تر شدن می‌کنید،ادامه دهید.سپس این حرکات را تا سه مجموعه حرکتی افزایش دهید. کلید مبارزه یا مقاومت در برابر این بیماری این است که زمان خود را جدا کنید و به بدن خود گوش دهید، بهداشت و سلامتی خود را در طول تمرینات به یاد داشته باشید.

چه نوع تمرینات کششی برای این بیماری مفید است؟

اگر عضلات شما احساس سفتی می‌کنند و یا از گرفتگی عضلانی رنج می‌برید تمرینات کششی برای شما بسیار مفید هستند.

• تمرینات کششی می‌تواند چندین بار در طول روز انجام شود، اما اولین و مهمترین آنها ممکن است در صبح یا بعد از دوره های طولانی مدت پس از نشستن باشد. کشیدن تمام گروه‌های عضلانی اصلی بدن در این تمرینات مد نظر قرار می‌گیرند.
• سعی کنید کشش همسترینگ، چهارگوش ران، باسن، سینه، پشت و بازو داشته باشید. کشش نباید موجب درد در شما شود و باید تنها در عضله خود احساس تنش کنید، نه درد.

آیا تمرین هوازی برای این مشکل موثر است؟

ورزش هوازی، یک فعالیت است که به مدت طولانی انجام می‌شود و منجر به افزایش ضربان قلب و تنفس می‌شود. این نوع ورزش برای افراد مبتلا به میوپاتی به دلیل تشدید عضلات تنفسی و قلبی، مفید است.

• شما باید یک تمرین را انتخاب کنید که سرگرم کننده است و برای شما انجام دادن آن آسان است. تمرینات کم فشار مانند پیاده روی یا دوچرخه سواری در تقویت عضلات شما و افزایش ضربان قلب موثر است.
• شما می‌توانید به اندازه کافی یا به همان اندازه که احساس راحتی می‌کنید این تمرینات را انجام دهید. با گذشت زمان، باید سعی کنید 30 دقیقه حرکت مداوم در روز را افزایش دهید.

ملاحظات

قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید، همیشه با دکتر خود مشورت کنید. اگر فعالیت‌هایی وجود داشته باشد که در آن نباید شرکت کنید، پزشک می‌تواند براساس تاریخچه پزشکیتان به شما اطلاعات کافی را بدهد. وقتی میوپاتی دارید، باید فقط تا آنجا که راحت هستید کار کنید. خودتان را بیش از حد تحت فشار قرار ندهید؛ ورزش باید بدن شما را مجبور به فعالیت کند، اما نباید باعث درد و احساس ناخوشایند در شما شود.