تاریخ 14 آبان 1402
نوروپاتی دیابتی یک حالتی است که در آن عصب‌ها به دلیل سطح بالای قند خون آسیب می‌بینند. به نظر می‌رسد که دیابت به علت افزایش طولانی‌مدت سطح قند خون، به عصب‌ها آسیب می‌رساند. انواع مختلف نوروپاتی دیابتی شامل نوروپاتی محیطی، نوروپاتی کانونی، نوروپاتی اتونومیک و نوروپاتی پروگزیمال می‌شوند. نوروپاتی محیطی معمولاً باعث درد، سوزش، سوزن زدن و کاهش حس پاها و ساق‌ها می‌شود. تشخیص نوروپاتی دیابتی معمولاً از طریق معاینات بالینی انجام می‌شود. درمانی مستقیم برای نوروپاتی دیابتی وجود ندارد، اما با استفاده از برخی روشهای درمانی، می‌توان علائم آن را کنترل کرد. دردهای عصبی دیابتی ممکن است با استفاده از داروهایی مانند ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای، دوولتکستین یا داروهای ضدتشنج و با استفاده از روش مؤثرتری مانند فیزیوتراپی درمان شوند. کنترل دقیق سطح قند خون، بهترین راه برای پیشگیری از نوروپاتی دیابتی و سایر عوارض دیابت است.
برخی از افرادی که از نوروپاتی محیطی رنج می‌برند نیز ممکن است تحت‌تاثیر بیماری‌های دیگر قرارگیرند. یک فیزیوتراپیست باتجربه نه تنها درمان‌های نوروپاتی را تشدید نمی‌کند بلکه به فرآیند درمان نیز کمک می‌کند. پزشکان باتجربه ما در کلینیک امید برای درمان نوروپاتی دیابتی، با استفاده از معاینات دقیق و سپس با ارائه برنامه درمانی اثربخش و پیشرفته با رویکرد پلکانی یعنی شروع درمان با روشهای درمانی ساده مانند دارو، ورزش و فیزیوتراپی و سپس متدهای پیشرفته و تهاجمی‌تر مانند انواع تزریق‌ها از جمله اوزون، استروئید و PRP به شما در غلبه به این بیماری کمک می‌کنند. آنها می‌توانند روند درمانی بیمار را با ایجاد یک برنامه شخصی و منحصر به‌فرد بیمار بدست‌آورند. در این مرکز تزریقات برای این دسته از بیماران تحت هدایت دستگاه سونوگرافیو بدون عوارض انجام می‌پذیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره‌‌های 02188898441 - 09128444990 تماس حاصل‌فرمایید.
نوروپاتی دیابتی چیست؟
نوروپاتی عبارتست از آسیب‌دیدن عصب‌ها که این آسیب‌دیدگی در نتیجه دیابت رخ می‌دهد. اینطور تصور می‌شود که دیابت به علت افزایش طولانی‌مدت میزان قند خون به اعصاب آسیب می‌رساند. نوروپاتی دیابتی می‌تواند قسمت‌های مختلف بدن را تحت‌تاثیر قرار‌داده و علائم آن می‌تواند از خفیف تا شدید باشد. نوروپاتی دیابتی شایع‌ترین عوارض دیابت است.
انواع نوروپاتی دیابتی کدامند؟
نوروپاتی دیابتی انواع مختلفی دارد. تفاوت بین این انواع به نوع و محل‌قرارگرفتن عصب‌های آسیب‌دیده بستگی‌دارد.
- نوروپاتی محیطی دیابتی: به آسیب‌دیدن عصب‌های محیطی، معمولا عصب‌های پا و ساق‌ها اشاره‌دارد.
- نوروپاتی پروگزیمال دیابتیک: بر روی عصب‌های موجود در ران‌ها، مفاصل ران یا باسن تاثیرمیگذارد.
- نوروپاتی دیابتی اتونومیک: بر سیستم عصبی اتوانی یعنی اعصابی که وظیفه کنترل عملکردهای بدن را برعهده‌دارند، تاثیرمیگذارد. به عنوان مثال، این نوع نوروپاتی می‌تواند بر اعصاب دستگاه گوارش، ادرار، تناسلی یا سیستم عروقی تأثیربگذارد.
- نوروپاتی کانونی دیابتی: یک عصب یا ناحیه خاص در هر قسمتی از بدن را تحت‌تأثیر قرارمی‌دهد.
علائم
علائم و نشانه‌های نوروپاتی دیابتی به نوع نوروپاتی موجود در فرد بستگی‌دارد. نشانه‌ها و علائم همچنین می‌تواند در شدت در میان افراد متاثرشده متفاوت باشد. علائم و نشانه‌های نوروپاتی محیطی دیابتی عبارتند از:
- بیحسی یا سوزش و گزگز پاها و ساق (گزگز دست و پا)
- درد و یا احساس سوزش
- از‌دست‌دادن احساس در پا یا قسمت‌های پایین ساق‌ها
- گاهی‌اوقات، اما به ندرت، علائم می‌توانند در دست یا بازوها رخ‌دهند.
علائم و نشانه‌های نوروپاتی پروگزیمال دیابتی عبارتند از:
- درد، معمولا در یک طرف بدن، در مفاصل ران، باسن یا ساق‌ها
- ضعف پاها
علائم و نشانه‌های نوروپاتی اتونومیکی دیابتی بستگی به سیستم اندام دارد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- حالت تهوع یا استفراغ
- اسهال
- یبوست
- سرگیجه
- غش‌کردن
- احساس سیری‌کردن بعد از خوردن مقدار کمی غذا
- مشکلات نعوض در مردان
- بی‌اختیاری ادراری
- ناتوانی در تخلیه کامل مثانه
- خشکی واژن در زنان
- عرق زیاد هنگام غذاخوردن یا در هنگام شب
- نفخ
- مشکلات مربوط به بلعیدن
- فشار خون پایین در هنگام ایستادن به‌طور ناگهانی (فشار خون آرتواستاتیک)
علائم و نشانه‌های نوروپاتی کانونی دیابتی نیز به محل عصب آسیب‌دیده بستگی دارد. علائم این نوع نوروپاتی ممکن‌است بصورت ناگهانی ظاهر‌شوند. معمولا این علائم باعث بروز مشکلات طولانی‌مدت نمی‌شوند و غالبا این علائم طی چند هفته یا چند ماه بهبود‌می‌یابند. این علائم عبارتند از:
- درد در قفسه‌سینه
- چشم درد
- تغییرات بینایی
- فلج بل (از کارافتادن یک طرف صورت)
- درد در قسمتی متمرکز از بدن
تشخیص
معمولا نوروپاتی دیابتی به صورت بالینی و از طریق علائم بیمار، سابقه پزشکی و معاینه جسمانی وی تشخیص‌داده می‌شود. با این حال، آزمایش‌های دیگری نیز وجود‌دارد که می‌تواند از طریق اندازه‌گیری واقعی میزان عملکرد از‌دست‌رفته‌ی عصب آن را تشخیص‌داد. مطالعات هدایت عصبی، سرعت سیگنال‌های عصب را در بازوها و پا اندازه‌گیری‌می‌کند در حالی که الکترومیوگرافی به اندازه‌گیری جریان‌های الکتریکی تولید‌شده در عضلات می‌پردازد. سایر آزمون‌ها (حسی، اتوایی) ممکن‌است در برخی از بیماران انجام‌شود. نهایتا تشخیص داده می‌شود که حدود 45 تا 50 درصد از بیماران مبتلا به دیابت به نوعی نوروپاتی نیز مبتلا هستند.
چگونه فیزیوتراپی می‌تواند به نوروپاتی دیابتی کمک‌کند؟
غالبا فیزیوتراپیست می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را از طریق درمان بهبودبخشد زیرا بسیاری از فیزیوتراپیست‌ها برای مراقبت از بیماران با پزشکان هماهنگ‌هستند. در واقع، بسیاری از پزشکان بیماران خود را به یک فیزیوتراپیست ارجاع‌می‌دهند زیرا فیزیوتراپیست‌ها به متخصصان درمان بعضی ازبیماری‌ها شناخته‌شده‌اند. بیماران مبتلا به نوروپاتی باید ابتدا توسط یک متخصص مغز و اعصاب آگاه به شیوه‌های صحیح تشخیص و درمان نوروپاتی محیطی مراجعه‌کنند. متخصص مغز و اعصاب به سوابق پزشکی بیمار نگاه خواهدکرد و قبل از اینکه وی را به فیزیوتراپیست ارجاع‌دهند، قادر به تشخیص هر نوع عوامل خطر هستند.
- فیزیوتراپیست قادر به شناسایی نواقص عملکردی خاص از طریق تشخیص و مشورت با پزشک شما است.
- فیزیوتراپیست‌ها در شناسایی، اندازه‌گیری و درمان خط‌مبنا و سطوح عملکرد آموزش‌های لازم را دیده‌اند. فیزیوتراپیست هر نوع علائم مربوط به اختلال در تعادل، درد، محدودیت‌های حرکتی، ضعف، ضعف در مقاومت، بیحسی، ناهنجاری در راه‌رفتن، حساسیت‌های شدید، سفتی مفصل و نیازهای ارتودنسی یا پوسیدگی را در شما تشخیص‌می‌دهند.
- فیزیوتراپیست می‌تواند به شما بگوید که آیا فیزیوتراپی می‌تواند به شرایط خاص شما کمکی‌بکند یا نه، اما برای بسیاری از بیماران، نه تنها درمان فیزیوتراپی و سایر روشهای درمانی آنها را در معرض خطر قرار‌نمی‌دهد بلکه حتی این روشها به بیماران کمک‌می‌کنند تا کیفیت زندگی بهتری را برای آنها به ارمغان بیاورند.
- همچنین ممکن است که برخی از افرادی که از نوروپاتی محیطی رنج‌می‌برند تحت‌تاثیر بیماری‌های دیگر نیز قراربگیرند. در این مواقع یک فیزیوتراپیست باتجربه می‌توان به شما این اطمینان را بدهد که استفاده از بعضی از روشهای درمانی وضعیت نوروپاتی را تشدید‌نمی‌کنند. فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند این کار را با ایجاد یک برنامه شخصی و منحصر به فرد هر بیمار انجام‌دهند.
- با توجه به شرایط بیمار، غالبا فیزیوتراپیست هنگامی که با کمبود عملکرد در فرد مواجه‌می‌شود از رویکرد مستقیم استفاده‌می‌کند. در برخی از موارد، درمانگر می‌تواند به‌طور از روشهای غیر‌مستقیم کمک‌بگیرد در حالی که تمرکز او بر آنچه که به‌عنوان استراتژی جبرانی شناخته می‌شود، است. فیزیوتراپیست‌ها قادر به استفاده از طیف وسیعی از روشها، تجهیزات و ورزش‌های درمانی برای کمک به بهبود عملکرد فرد هستند. فیزیوتراپیست دقیقا می‌داند که کدام شیوه‌های درمانی خاص مناسب وضعیت پزشکی هستند.
طرح‌های فردی در فیزیوتراپی در نوروپاتی دیابتی
هر بیماری به درمان‌های مختلف واکنش نشان‌می‌دهد لذا در اینصورت درمانگر پی‌خواهدبرد که کدامیک بیشترین کمک را به شما می‌کنند. درمان موفقیت‌آمیز ممکن‌است در بعضی از بیماران نسبت به بقیه، بسته به شرایط و نحوه واکنش آنها نسبت به درمان، طولانی‌تر باشد. هدف درمانگر این است که به شما عملکردهای مستقل به شیوه‌ای بدون درد ارائه‌دهد. برخی از انواع خاصی از درمان‌هایی که ممکن است از آنها برای درمان درد پا در دیابت استفاده شود عبارتند از: روشهای حرارتی، تکنیک‌های بافت نرم، تحریک الکتریکی، تجهیز نخاعی و محیطی، پایگاه‌های ارتعاش، آلتروسوند، سیستم‌ها را به تعادل‌کشیده و به پلاک‌ها، فعالیت‌های عملکردی، نزدیک فتوتراپی مادون‌قرمز و ورزش‌های درمانی فردی را نیرو‌می‌بخشند.
اقدامات خودمراقبتی برای کمک به کاهش نوروپاتی دیابتی کدامند؟
تعدادی از اقدامات خودمراقبتی که می‌توانید در خانه برای تسکین علائم نوروپاتی دیابتی انجام‌دهید، عبارتند از:
- استفاده از دستگاهی بنام تخت‌گهواره‌ای جهت پوشش پاها و ساق‌های حساس
- استفاده از پدهای گرم یا سرد، اما از آنجایی که ممکن‌است نوروپاتی دیابتی به عصب‌های حسی آسیب برساند لذا مراقب‌باشید که دچار انجماد یا سوختگی نشوید.
- خوردن کم اما زود به زود وعده‌های غذایی و پرهیز از خوردن غذاهای چرب زیرا غذاهای چرب ممکن‌است منجر به بروز علائم گوارشی شود.
- بلند‌شدن آرام و یا پوشیدن جوراب‌های کمپرس الاستیکی می‌تواند باعث بهبود فشارخون بالا شود.
- ورزش، کشش، یا ماساژ می‌تواند به تسکین درد کمک‌کند.
در صورتی که فرد بر اثر دیابت یا نوروپاتی دیابتی دچار آسیب‌دیدگی عصب شده‌باشد، چه‌نوع ورزش‌هایی برای وی امن و سرگرم‌کننده هستند؟
برای افرادی که چهار بار در هفته به‌مدت یک ساعت روی تردمیل پیاده‌روی‌می‌کنند، ورزش می‌تواند سبب کاهش سرعت آسیب‌دیدگی عصب شود. هرچند این ادعا اساس محکمی ندارد اما باید گفت که این مطالعه ظرف مدت چهار سال صورت‌گرفته است. وقتی در فکر مدیریت یک بیماری مادام‌العمر مانند دیابت هستید منطقی این است که بدنبال یک راهکار درازمدت باشید. بهترین شیوه‌ی درمانی تغییر سبک‌زندگی جهت محافظت از خود در برابر آسیب عصبی دیابتی است. با انجام فعالیت بیشتر مخصوصا اگر اضافه‌وزن دارید، می‌تواند به کنترل میزان قندخون خود کمک‌کنید، احساس خوبی داشته‌باشید و از شدت درد در قسمت پاها و ساق بکاهید. رعایت این نکات می‌تواند به شما برای شروع و پیوستن به یک برنامه ورزشی برای بیش از چند روز اول کمک‌کند.
اول ایمنی بعد شروع
اگر درد عصبی دارید، برای شروع هر نوع ورزش جدیدی از پزشک کمک‌بگیرید. از آنجایی‌که اکثر افراد دیابتی در معرض مشکلات قلبی و گردش‌خون هستند لذا شاید پزشک وضعیت قلب، چشم‌ها و پاها را مورد بررسی قراردهد تا پا درد دیابتی شما تشدید نشود. در صورتی‌که میزان قندخون شما بالای ۲۵۰ است به‌هنگام ورزش‌کردن احتیاط‌کنید. قبل و بعد از ورزش میزان قندخون خود را بررسی‌کنید تا از نحوه‌ی واکنش بدن و داروها به انواع مختلف فعالیت‌ها مطلع‌شوید.
ورزش‌های سبک انجام دهید
دانستن اینکه شما در حال انجام کاری ایمن هستید، به ویژه اگر به نوروپاتی دردناک مبتلا هستید و یا دچار بیحسی شده‌اید، باعث‌می‌شود که یکی از موانع ورزش‌کردن یعنی ترس را بردارید. ترینس می‌گوید: از ورزش‌های سبک و یا حتی بدون وزن استفاده‌کنید، مثلا کلاس‌های هوازی که در آنجا بر روی یک صندلی‌می‌نشینید و یا از ورزش‌های توپی استفاده‌می‌کنید. سایر موارد عبارتند از:
- شناکردن: آب ،مخصوصا اگر فرد دچار اضافه وزن یا درد عصبی دیابتی در پا باشد، به هنگام شناکردن باعث تقویت عضلات، استخوان‌ها و مفاصل می‌شود. علاقمندهای طولانی‌مدت به کارشناسان ورزشی در طول سالیان سال، شناکردن از آسیب‌دیدن پاها، زانوها و مفاصل ران مانند ورزش‌های سنگینی همچون دویدن جلوگیری‌می‌کند.
- یوگا: یوگا در افرادی که مبتلا به دیابت هستند کمتر مورد استفاده قرارمی‌گیرد. یوگا تمرینی فوق‌العاده است، مخصوصا برای افرادی که نیاز به کنترل بیشتر در حرکات خود دارند و امکان پیادهروی برای آنها وجود ندارد.
- دوچرخه سواری: دوچرخه سواری ورزشی با کمترین ضربه است البته تا زمانی که شما با خیال راحت بر روی صندلی بمانید و امکان دوچرخه‌سواری در فضای باز موجود باشد و از دیدن مناظر مختلف لذت‌ببرید و یا با یک دوست بر روی یک دوچرخه‌ثابت در باشگاه سوار‌هستید.
5 روز هفته در به‌مدت ۳۰ دقیقه فعالیت‌کنید
پزشکان توصیه‌می‌کنند که ۵ روز در هفته و هر بار به‌مدت 30 دقیقه در روز فعالیت داشته‌باشید. کارهای سنگین حیاط مانند جمع‌‌کردن برگ‌ها و کارهای خانه از جمله جاروکردن به‌عنوان فعالیت مطلوب هستند.
- ابتدا به مدت کمی نرمش‌کنید تا عضلات، قلب و ریه‌ها را آماده‌کنید. حرکات کششی آرام به‌مدت پنج تا 20 دقیقه به کاهش آسیب‌دیدگی کمک‌می‌کند.
- این روند را در طول زمان انجام‌دهید تا احساس موفقیت و سرگرمی به شما دست‌دهد.
- اگر قادر به فعالیت به‌مدت ۳۰ دقیقه بصورت یکدفعه‌ای نیستید، نگران‌نباشید. برای اینکار می‌توانید هدف ۳۰ دقیقه فعالیت در روز را با 10 دقیقه کار در حیاط درصبح، 10 دقیقه پس از جاروکردن خانه و 10 دقیقه پیادهروی بعد از شام برآورده‌کنید.
- از چیزهایی ساده مانند پارکردن ماشین دورتر از درب یا استفاده از پله‌ها بجای آسانسور شروع‌کنید.
نیازی به عرق‌کردن نیست
تمام ورزش‌ها به یک شکل نیستند. ورزش‌های هوازی باعث افزایش ضربان قلب می‌شوند، کمک به کاهش وزن می‌کنند و باعث عرق‌کردن فرد می‌شوند. اما لازم نیست که تمام ورزش‌ها به اندازه‌ی هم سخت باشند تا بتوانید از مزایای آنها بهره‌مند شوید. شما می‌توانید از تمرینات قدرتی مانند وزنه‌برداری و کار بر روی انعطاف‌پذیری خود از طریق کلاس‌های یوگا یا تمرینات کششی استفاده کنید.
- ترکیبی از ورزش‌ها را انجام‌دهید: ترکیبی از فعالیت‌هایی که باعث تناسب اندام هوازی، قدرت و انعطاف‌پذیری در شما می‌شوند، انجام‌دهید. بدین طریق علاوه بر استفاده از مزایای بیشتر احتمال آسیب‌دیدگی و خستگی یا کسالت در شما کمتر خواهدشد.
- اصلاح کلید موفقیت است: برای مثال، اگر نمی‌توانید شنا روی زمین انجام‌دهید، می‌توانید از دیوار برای حرکت شنا کمک‌بگیرید، بدین‌ترتیب فشار کمتری بر روی بازوها و شانه‌هایتان واردمی‌شود. سعی‌کنید که احساس موفقیت در خود ایجادکنید. اگر حس موفقیت به شما دست‌دهد در اینصورت احتمال انجام ورزش بطور مرتب و منظم بیشتر خواهدبود.
- نیازی‌نیست که حتما بر روی باشگاه پول هزینه‌کنید: امروزه به کمک ویدئوهای ورزشی، افراد می‌توانند در خانه ورزش‌کنند و چیزهای جدید را امتحان‌کنند.
