تاریخ 15 آبان 1402
اگر پارکینسون دارید، ممکن است بیشتر از افراد هم سنتان که این عارضه را ندارند، با مثانه و روده‌هایتان مشکل داشته باشید. بعضی از این مشکلات در مردان و زنان در هر سنی مشترک‌اند، چه پارکینسون داشته باشند چه نداشته باشند. مشکلات روده بین عموم رایج‌اند. اما هر تغییری در روند روده را، بخصوص اگر در خروجی روده‌ها خون ببینید، باید به پزشک خود اطلاع دهید. دلیل مشکلات مثانه و روده‌ی شما هرچه باشد، با انجام چند کار می‌توانید به آن کمک کنید تا مشکل بطور کامل درمان شود. اما اگر درمان ممکن نبود، روش‌های مختلف زیادی برای کنترل علائم وجود دارند درنتیجه زندگی شما مختل نمی‌شود..
بعضی از بیماران پارکینسون به دلیل آسیب دستگاه عصبی حرکتی و مجاری ادرار، با بی‌اختیاری ادرار مواجه می‌شوند. این وضعیت برای بیماران و افراد اطرافشان ممکن است نگران‌کننده باشد، اما خوشبختانه فیزیوتراپی به عنوان یک روش درمانی مؤثر برای این مشکل شناخته شده است. در کلینیک امید، پس از انجام معاینات بالینی، بررسی‌های دقیق و آزمایشات لازم، متخصصین ما روش‌های درمانی مناسب و مؤثر را برای بیماران پارکینسونی با بی‌اختیاری ادرار در نظر می‌گیرند. تیم ما از تخصصی‌های با تجربه و ماهر تشکیل شده است و در کلینیک برترین خدمات فیزیوتراپی را برای درمان بی‌اختیاری ادرار، از جمله بیوفیدبک، تحریک الکتریکی و آموزش انواع حرکات ورزشی برای تقویت عضلات کف لگن، ارائه می‌دهند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره تلفن های 02188898441 - 09128444990 تماس حاصل فرمایید.
مثانه چگونه کار می‌کند؟
نقش مثانه ذخیره‌ی ادرار است، سپس به هنگام ضرورت تخلیه می‌شود. شما بطور طبیعی وقتی مثانه نیمه‌پر می‌شود آگاه شده و منتظر یافتن فرصتی برای تخلیه‌ی آن می‌شوید. عملکرد آن مثل یک “سیستم هشدار اولیه” است. “میانگین” نیاز افراد به استفاده از توالت برای تخلیه‌ی مثانه، چهار تا هفت بار در روز و معمولا حداکثریک بار در شب می‌باشد. ماهیچه‌های اطراف خروجی مثانه ( مجرای ادرار ) و ماهیچه‌های محافظ کف لگن به نگه‌داشتن ادرار درون مثانه کمک می‌کنند، حتی وقتی مثانه تحت فشار زیادی باشد، برای مثال، هنگام سرفه‌کردن یا پریدن. این موضوع کمک می‌کند وقتی نیاز به تخلیه مثانه دارید، بتوانید تحمل کنید. مغز شما به مثانه دستور می‌دهد، وقتی پر یا خالی می‌شود به مغز پیام بفرستد. به هنگام توالت رفتن ماهیچه‌ها و مجرای ادرار شل می‌شوند ، مثانه منقبض می‌شود و ادرار خارج می‌شود.
اگر پارکینسون داشته باشید، چه نوع مشکلی در مثانه می‌توانید داشته باشید؟
بی‌اختیاری ادرار و شب‌ادراری رایج‌ترین مشکلات مثانه در میان افراد مبتلا به پارکینسون هستند. احتمالا چون پیام‌های مغزی در دستور دادن به مثانه به‌درستی منتقل نمی‌شوند این مشکلات بوجود می‌آیند. به‌خاطر داشته باشید که هرکسی با تجربه‌ی این مشکلات، الزاما پارکینسون ندارد و ممکن‌است دلایل دیگری داشته باشد، بنابراین اگر این مشکلات را دارید همیشه با پزشک درمیان گذارید.
بی‌اختیاری ادرار
اگر مثانه‌ی بیش‌ازحد فعالی دارید، ممکن‌است بدون هشدار آن نیاز فوری به ادرار کردن پیدا‌کنید. این یعنی اگر به موقع به توالت نروید، نمی‌توانید خود را بطور طبیعی نگه دارید. این حالت را بی‌اختیاری ادرار می‌نامند.
شب‌ادراری
شب‌ادراری نیاز به ادرار کردن مکرر در طول شب بدلیل مثانه‌ی بیش‌ازحد فعال است. وقتی مسن‌تر می‌شوید، طبیعی ست که یک یا دو بار در شب برای ادرارکردن بیدار شوید. این حالت باعث می‌شود از خواب بیدار شده، یا مثانه وقتی خواب هستید خالی شود.
مشکلات مربوط به زایمان
زایمان می‌تواند باعث کشیدگی ماهیچه‌های کف لگن و آسیب به اسفنکتر مجرای ادرار( برای کنترل خروج ادرار از مثانه از راه مجرای ادرار ) شود، که باعث بی‌اختیاری می‌شود. ماهیچه‌های کف لگن ماهیچه‌های داخلی اطراف خروجی مثانه هستند.
مشکلات پروستات
پروستات غده‌ی کوچکی است که فقط مردان دارند. تقریبا به اندازه‌ی یک گردو ست و اولین بخش از مجرای ادرار ( مجرایی که ادرار را به آلت مرد منتقل می‌کند ) را احاطه می‌کند. با مسن‌تر شدن مردان، پروستات بتدریج می‌تواند بزرگتر شود. این موضوع گرچه طبیعی ست، برای بعضی افراد باعث مشکلاتی بوسیله‌ی انسداد جریان ادرار می‌شود. چرا که تخلیه‌ی مثانه را مشکل می‌کند. شخص، نیاز به ادرارهای مکرر، مشکل در شروع به ادرار کردن، نیاز به فشارآوردن یا نیاز فوری به توالت رفتن را تجربه می‌کند.
گاهی، پروستات می‌تواند باعث انسداد کامل مثانه شود و شما ممکن‌است اصلا قادر به ادرارکردن نباشید. این وضعیت را احتباس مایعات بدن می‌نامند. که اگر بیشتر از چند ساعت برای شما اتفاق افتد یا خیلی احساس درد و ناراحتی کنید، باید اقدام به درمان پزشکی فوری کنید. اینکه بگوییم مشکلات خالی شدن مثانه بدلیل بزرگ شدن غده‌ی پروستات است یا در اثر بیماری پارکینسون، کار مشکلی است. می‌توانید آزمایش‌های مربوط به مثانه را انجام دهید، اما حتی بعد از آن هم، تشخیص قطعی مشکل ممکن نیست. مهم است که درمان کنید، بنابراین اطمینان حاصل کنید که هرگونه نگرانی را با پزشک، متخصص یا پرستار پارکینسون، درمیان گذاشته‌اید.
بی‌اختیاری ادرار تنشی
این حالت وقتی رخ می‌دهد که بدلیل تنش جسمانی، مثل سرفه‌کردن، خندیدن، عطسه‌کردن یا ورزش، اختیار ادرار خود را از دست می‌دهید. که بین زنان و مردان مشترک است. سرفه‌ی شدید فرد سیگاری و اضافه وزن داشتن باعث فشار مازاد روی مثانه و در نتیجه بی‌اختیاری ادرار می‌شوند.
درمان مشکلات پروستات
چندین روش مختلف برای درمان بزرگ شدن غده‌ی پروستات وجود دارد. درمان دارویی و تغییر در سبک زندگی احتمالا کمک می‌کنند. اگر علائمتان شدید است و درمان دارویی کمکی نکرده، احتمالا پزشکتان جراحی را تجویز می‌کند. یک روش جراحی تراشیدن پروستات از راه مجرای ادرار است (TURP) که بخشی از پروستات یا کل آن را برمی‌دارند. دیگر درمان‌ها در زیر آمده‌اند:
محصولات در جهت کمک به مشکلات مثانه و روده
محصولات متنوعی وجود دارند که بطور ویژه در جهت راحتی شما و اینکه کسی متوجه مشکل مثانه و روده‌ی شما نشود، طراحی شده‌اند. با پزشک خود در مورد اینکه کدام گزینه برای شما بهتر است صحبت کنید.
توالت‌های دستی
توالت‌های دستی متنوعی برای مردان و زنان در دسترس هستند. این توالت‌ها برای اشخاصی که نیاز فوری به تخلیه مثانه دارند، اما نمی‌توانند از رخت‌خواب یا صندلی با عجله بلند شوند و یا وقتی کسی برای کمک به آنها در دسترس نیست، قابل استفاده‌اند. اگر رعشه دارید، احتمالا استفاده از آنها برای شما تاحدی مشکل است، بنابراین نتیجه‌ی آن برای افراد مختلف، متفاوت است.
برای مردان، یک بطری با دسته، کف صاف و تنظیم کننده برای جلوگیری از ریختن ادرار می‌تواند به اجتناب از حادثه یا نگرانی در زمان توالت رفتن کمک کند. بعضی از مردان دریافتند که وقتی از بطری در حالت نشسته استفاده می‌کنند، زیپ روی شلوارشان خیلی کوتاه است. تنظیم شلوار بگونه‌ای که شکاف آن تا پایین درز فاق شلوار ادامه یابد، همینطور بستن آن با زبانه‌ی چسبی به جای دکمه یا زیپ، استفاده از بطری را تا حد زیادی آسانتر کرد.
پدها و لباس زیر
پزشکان استفاده از دستمال‌های بهداشتی معمولی، برای جلوگیری از خیس شدن لباس در اثر مشکلات مثانه را توصیه نمی‌کنند. پدهای آماده‌ای وجود دارند که بطور ویژه برای این موضوع طراحی شده‌اند، از سایز کوچک برای مقابله با نشتی ملایم، تا پدهای بزرگتر برای کسانی که به آنها نیاز دارند. اکثر پدها یک‌بارمصرف هستند و داخل لباس زیر قرار می‌گیرند. شما می‌توانید لباس زیر قابل‌شستشو با لایه‌ی جاذب داخلی هم استفاده کنید. اگر با پد احساس امنیت بیشتری دارید واقعا کاربردی است “فقط در مورد” مثانه غیر قابل پیش‌بینی.
محافظ به هنگام خواب
می‌توانید انواع رو تشکی، ملافه‌ی جاذب، پدهای خواب، و ملافه و روبالشی بخرید اگر به آنها نیاز دارید. ملافه‌های جاذب قابل شستشو راحت‌ترند، اما وقتی مرطوب می‌شوند سنگین شده و جابجا کردنشان مشکل است.
روده چگونه کار می‌کند؟
روده به غذایی که می‌خوریم رسیدگی می‌کند و مواد مغذی که بدن نیاز دارد را خارج می‌کند. غذا از معده به روده‌ی کوچک می‌رود. خوردن، نوشیدن یا حرکات فیزیکی به حرکت غذا داخل روده‌ی بزرگ به سمت راست‌روده کمک می‌کنند. روده‌ی بزرگ پسماندهای مایع را از روده‌ی کوچک دریافت می‌کند و مقداری از آب آن را می‌گیرد تا پسماندی نرم (که مدفوع نامیده می‌شود) باقی بماند. شخص وقتی نیاز به توالت رفتن پیدا کند آن را خارج می‌کند. اگر شخص در زمان و مکانمناسبی برای دفع نباشد، باید قادر به تحمل باشد.
اگر شخص برای تخلیه‌ی روده آماده باشد، راست‌روده منقبض می‌شود تا مدفوع را با فشار حرکت‌دهد. سپس عضله‌ی اسفنکتر مقعدی شل شده و باز می‌شود و مدفوع خارج می‌شود. این فرآیند احتمالا با کمی کمک مازاد از عضلات شکمی ازطریق تحمل و احتمالا کمی فشار انجام می‌شود. همانند مثانه، تجمع و تخلیه در روده بنظر فرآیند ساده ایست، ولی روده توسط عضلات و عصب‌های پیچیده‌ای کنترل می‌شود.
اگر پارکینسون دارید چه مشکلاتی در روده می‌توانید داشته باشید و چه باید کنید؟
یبوست
یبوست وقتی اتفاق می‌افتد که مدفوع سفت و دفع آن مشکل می‌شود، یا وقتی تعدا دفعات حرکات روده کمتر از قبل می‌شود. بعضی افراد دفع روزانه دارند درحالیکه در خیلی از افراد دو یا سه روز یکبار اتفاق می‌افتد و یبوست هم ندارند. تا زمانیکه مدفوع بهنگام خروج نرم و روان باشد و نیاز به فشار بیش از حد نباشد، چیزی برای نگرانی وجود ندارد. برای افرادیکه پارکینسون دارند احتمالا یبوست یک مشکل روده‌ی رایج است. که می‌تواند بدلیل موارد زیر باشد:
- علائم پارکینسون، مثل کندی حرکت و سفتی عضلات، عضلات دیواره‌ی روده را تحت تاثیر قرار می‌دهند. که می‌تواند خروج مدفوع از بدن را سختتر کند.
- اگر در حرکت و ورزش مشکل زیادی دارید، می‌تواند به این معنا هم باشد که روده برای فعالیت به درستی تحریک نمی‌شود.
- ممکن‌است جویدن و بلعیدن غذا برایتان مشکل باشد. این یعنی داشتن یک رژیم غذایی با فیبر زیاد، که به داشتن مدفوع نرم و دفع روان کمک می‌کند، سختتر می‌شود.
- اگر به اندازه‌ی کافی مایعات نمی‌نوشید، باعث سفت شدن مدفوع و مشکل دفع می‌شود. که این موضوع می‌تواند در هوای گرم بدتر شود.
- دارو یبوست را بدتر می‌کند. این داروها می‌توانند داروهای پارکینسون باشند یا انواع دیگری مثل داروهای ضد افسردگی.
- ممکن‌است انقباض عضلات شکمی مشکل شود یا اسفنکتر مقعدی در زمان مناسب شل نشود و دفع به آسانی صورت نگیرد. گاهی زمانی که اسفنکتر باید شل شود، تنگتر می‌شود، که تخلیه‌ی روده‌ها را مشکل می‌کند.
اسهال
افراد مبتلا به پارکینسون می‌توانند دچار اسهال شوند، به همان دلایلی که دیگر افرادی که پارکینسون ندارند.مثل عفونت یا مسمومیت غذایی. اگر پارکینسون دارید احتمالا به موقع توالت رفتن برایتان مشکل است. ممکن‌است فشردن عضلات اسفنکتر در مقعد هم برایتان سخت باشد. این موضوع باعث نشتی قبل از رسیدن به توالت می‌شود.
اسفنکتر ضعیف
زایمان و جراحی‌های جزئی در محل ( مثل بواسیر) می‌توانند باعث ضعف اسفنکتر شوند. این موضوع باعث مشکلاتی در نگه داشتن مدفوع در مواقع نیاز به توالت می‌شود. اگر نتوانید بسرعت به توالت برسید، باعث بی‌اختیاری می‌شود.
مشکلات ناشی از تحرک ضعیف
بعضی افراد مبتلا به پارکینسون احتمالا لباس زیرشان را بدلیل مشکلات حرکتی کثیف می‌کنند که تمیز کردن آن بعد از استفاده از توالت مشکل است. در این موارد، استفاده از دستمال مرطوب، بیده، یا تمیزکننده‌های مناسب مخصوص می‌توانند کمک کنند. یک درمانگر حرفه‌ای می‌تواند توصیه‌های بیشتری داشته باشد.
برای جلوگیری از مشکلات روده چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؟
اجتناب از بعضی مشکلات روده سخت است، اما نکاتی وجود دارند که با انجام دادنشان احتمال بروز این مشکلات کمتر می‌شود.
ورزش کردن
بطور کلی حتی با وجود پارکینسون هم، ورزش کمک می‌کند سبک زندگی سالمی داشته و تا جایی که می‌توانیم فعال باشیم. ورزش روده‌ها را تحریک می‌کند، که به جلوگیری از یبوست کمک می‌کند و باعث قویتر شدن عضلات کف لگن می‌شود. ورزش به حفظ روحیه‌ی خوب و داشتن ظاهر مثبت کمک می‌کند. فیزیوتراپیست برای افراد مبتلا به پارکینسون توصیه‌های بیشتری می‌تواند داشته باشد.
افزایش مصرف فیبر
اگر یبوست دارید، خوردن غذاهای غنی از فیبر و نوشیدن مایعات بیشتر به شما کمک می‌کنند. روش‌های داشتن رژیم غذایی با فیبر بیشتر:
- صبحانه حاوی غلات مثل گندم، سبوس گندم یا جو، مثل ویتابیکس، حریره، یا تکه‌های سبوس انتخاب کنید.
- سبزیجات بیشتر بخورید، مخصوصا نخودفرنگی، لوبیا و عدس.
- میوه بیشتر بخورید. تازه، آب‌پز، کنسروشده، یا خشک. نمونه‌های خوب مثل آلو و پرتقال.
- اگر جویدن غذاهای با فیبر زیاد برایتان مشکل است، می‌توانید انواع آن که در آب حل می‌شوند را انتخاب کنید. نوشیدنی‌های با فیبر زیاد را انتخاب کنید.
- در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید تا بدنتان دچار کم‌آبی نشود.هر نوشیدنی شامل آب، آبمیوه، شیر، چای، قهوه و شربت مناسب است.
- سعی کنید کم‌کم مقدار فیبر مصرفیتان را افزایش دهید، تا از نفخ شکم (باد) جلوگیری شود. یک متخصص تغذیه اطلاعات بیشتری می‌تواند در اختیار شما قرار دهد. می‌توانید به پزشک، متخصص یا پرستار پارکینسون رجوع کنید.
مطرح کردن جنبه‌های عملی خوردن و نوشیدن
بعضی افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است مشکلاتی در جویدن و بلعیدن داشته باشند که باعث می‌شود خوردن غذاهای حاوی فیبر زیاد برای آنها مشکل باشد. یک گفتار درمانی می‌تواند توصیه‌هایی در این زمینه داشته باشد. اگر زمانی طول می‌برد تا غذا بخورید و غذا سرد می‌شود، می‌توانید وعده‌های غذایی خود را بیشتر کنید و در هر وعده مقدار کمتری را مصرف کنید تا غذا گرم بماند. همچنین، می‌توانید بشقاب‌های مخصوصی تهیه کنید که غذا را گرم نگه می‌دارند. موسسه‌ی افراد ناتوان می‌تواند اطلاعات بیشتری را در اختیار شما قرار دهد و درمانگر حرفه‌ای نیز می‌تواند توصیه‌های کاربردی دیگری را برای شما فراهم کند.
با چه کسی می‌توانید در مورد مشکلات مثانه و روده صحبت کنید؟
- یک فیزیوتراپیست می‌تواند فعالیت عمومی شما را بهبود دهد و به شما ورزش‌های عضلات کف لگن آموزش دهد.
- تحریک الکتریکی برای درمان مثانه‌ی بیش از حد فعال و آسان شدن دفع، از یک جریان الکتریکی ملایم استفاده می‌کند.
- یک درمانگر حرفه‌ای می‌تواند توصیه‌هایی برای کمک‌های جسمی، پوشش مناسب و تجهیزاتی که به فعالیت‌های روزانه مثل توالت رفتن و حمام‌کردن کمک می‌کنند، داشته باشد. شما می‌توانید بدون مراجعه به پزشک به درمانگر حرفه‌ای خود مراجعه کنید. از خدمات اجتماعی محلی یا دپارتمان خدمات اجتماعی سوال کنید.
نکات دیگری که یک فیزیوتراپیست برای جلوگیری از مشکلات شما توصیه می‌کند
- مناسب سازی توالت: گاهی مشکلات جسمی می‌توانند مشکلات مثانه و روده را بدتر کنند. برای مثال، اگر مشکل حرکتی دارید، احتمالا به موقع توالت رفتن برایتان مشکل است. این مشکلات می‌توانند آزاردهنده باشند اما چیزهایی وجود دارند که اگر انجام دهید استفاده از توالت برایتان تا حد امکان آسان می‌شود.
- صندلی توالت: اگر توالت بیش از حد پایین است نشستن و برخاستن روی آن بسیار مشکل است، مخصوصا اگر استخوان‌های لگنی خشک شده باشند. صندلی توالت بلندتر می‌تواند کمک کند، اما مهم است که صندلی با گیره‌های قابل تنظیم داشته باشید تا روی کاسه‌ی توالت ثابت شود و ایمن باشد.
- چارپایه: اگر بهنگام نشستن روی توالت پاهایتان به کف نمی‌رسند، یک چارپایه می‌تواند کمک کند در وضعیت بهتری برای تخلیه‌ی روده‌هایتان قرار گیرید.
- نرده: گستره‌ی متنوعی از دستگیره‌ها و چارچوب‌های توالت وجود دارند که به شما کمک می‌کنند بطور مستقل از توالت استفاده کنید.
- پوشش: گاهی اوقات یک تطبیق خیلی ساده، مثل افزودن یک زبانه به زیپ می‌تواند کمک کننده باشد. اگر انگشتان ضعیفی دارید، یک حلقه‌ی انگشتی به شلوارتان اضافه کنید و شلواری انتخاب کنید که خیلی تنگ نباشد (مثل شورت بوکس برای مردان) تا سریعتر و آسانتر بالا و پایین کشیده شوند.
- شما می‌توانید از بندهای شلوار مخصوص استفاده کنید. که به پایین کشیدن شلوار بدون ریسک افتادنشان کمک می‌کنند. شلوارهای با کمری ارتجاعی، مثل گرمکن هم کمک می‌کنند.
- برای زنان، دامن‌ها می‌توانند به کمربند وصل شوند، بنابراین هردو دست برای تکیه به دستگیره‌های توالت آزاد هستند. این امر مانع آویزان شدن دامن داخل کاسه‌ی توالت و خیس شدن آن می‌شود.
- یک درمانگر حرفه‌ای توصیه‌های بیشتری در مورد مناسب‌سازی لباس این افراد خواهد داشت.
- یک توالت جدید یا یک چاره: اگر برای توالت رفتن واقعا مشکل دارید، اگر ممکن است یکی دیگر بسازید، مثلا شاید پایین راه‌پله. یک درمانگر حرفه‌ای در این مورد می‌تواند توصیه‌هایی برای شما داشته باشد.
“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”
